Restrukturyzacja firmy to jeden z kluczowych procesów pozwalających przedsiębiorcom uniknąć upadłości i przywrócić zdolność do regulowania zobowiązań. Dzięki postępowaniu restrukturyzacyjnemu możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami i kontynuowanie działalności gospodarczej mimo trudnej sytuacji finansowej. Jednak nie każda firma może skorzystać z tej procedury. Istnieją konkretne przeszkody prawne i praktyczne, które mogą wykluczyć możliwość przeprowadzenia restrukturyzacji. Kto nie może się restrukturyzować? Jakie są przeszkody prawne w restrukturyzacji?
Przesłanki negatywne restrukturyzacji
Zgodnie z ustawą z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, z możliwości przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego korzystać mogą przedsiębiorcy, którzy znajdują się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością. Oznacza to, że sama trudna sytuacja finansowa nie jest przeszkodą – wręcz przeciwnie – może być impulsem do wszczęcia restrukturyzacji. Jednakże istnieje kilka kategorii podmiotów, które z mocy prawa lub ze względu na swoją sytuację faktyczną, nie mogą skorzystać z tej formy ochrony.
Kto nie może skorzystać z restrukturyzacji? Z restrukturyzacji nie mogą skorzystać między innymi:
- podmioty niebędące przedsiębiorcami – prawo restrukturyzacyjne adresowane jest wyłącznie do przedsiębiorców. Przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43(1) Kodeksu cywilnego jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Oznacza to, że osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (np. konsumenci), nie mogą wszcząć postępowania restrukturyzacyjnego. Dla nich przewidziana jest odrębna procedura – upadłość konsumencka;
- firmy, wobec których toczy się postępowanie upadłościowe;
- przedsiębiorcy w likwidacji, jeżeli nie została jeszcze zakończona działalność – co do zasady, przedsiębiorca w trakcie likwidacji nie jest wykluczony z restrukturyzacji. Jednak jeśli zakończył już działalność operacyjną, szanse na restrukturyzację maleją. Sąd może oddalić wniosek, jeżeli uzna, że restrukturyzacja nie ma realnych szans powodzenia, a przedsiębiorstwo de facto przestało funkcjonować jako byt gospodarczy.
Firmy w upadłości a restrukturyzacja
Jeżeli wobec danego przedsiębiorcy zostało już prawomocnie ogłoszone postępowanie upadłościowe, nie ma on prawa do wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego. Istnieje zasada rozdzielności obu procedur – nie można prowadzić ich równolegle. Co więcej, sąd oddali wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że jego celem jest opóźnienie złożenia wniosku o upadłość.
Firmy bez prawa do restrukturyzacji
Czy zadłużona firma zawsze może się restrukturyzować? Choć idea restrukturyzacji zakłada pomoc zadłużonym firmom, nie oznacza to, że każda zadłużona firma automatycznie kwalifikuje się do tego typu postępowania. Istnieje kilka konkretnych przesłanek prawnych, które mogą uniemożliwić otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego:
- brak stanu zagrożenia niewypłacalnością lub niewypłacalności – sąd oddali wniosek, jeżeli przedsiębiorca nie wykaże, że znajduje się w stanie niewypłacalności lub że niewypłacalność mu grozi;
- brak realnego planu restrukturyzacyjnego – kluczowym dokumentem w każdym postępowaniu jest plan restrukturyzacyjny. Jeżeli nie zawiera on konkretnych działań naprawczych, prognoz finansowych, harmonogramu spłat czy analizy przyczyn kryzysu, sąd może odmówić otwarcia postępowania, uznając, że restrukturyzacja jest fikcją.
W tym miejscu wskazać należy, że choć zgoda wierzycieli nie jest wymagana na etapie wszczęcia każdego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego, ich nastawienie wpływa na szanse powodzenia całego procesu.
Kiedy sąd odrzuca wniosek restrukturyzacyjny?
Sąd może odrzucić wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego już na etapie jego wstępnej oceny formalnej. Sąd restrukturyzacyjny odrzuci wniosek restrukturyzacyjny bez rozpatrywania meritum sprawy, w sytuacji, gdy:
- wniosek nie zawiera wszystkich wymaganych elementów (np. podpisu, danych dłużnika),
- nie dołączono do wniosku wymaganych załączników (m.in. propozycji układowych, wykazu wierzycieli, planu restrukturyzacyjnego),
- wniosek nie został uzupełniony mimo wezwania sądu,
- wniosek ma na celu jedynie opóźnienie upadłości, np. w przypadkach braku realistycznych działań naprawczych czy rażąco optymistycznych prognoz,
- wszczęto już postępowanie upadłościowe (nie można prowadzić równolegle postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego),
- jeżeli sąd ogłosił już upadłość dłużnika.
Restrukturyzacja jest narzędziem wartościowym, ale nie uniwersalnym. Przedsiębiorcy muszą spełnić określone warunki prawne i formalne, by móc z niej skorzystać. Jeżeli nie wiesz, czy Twoja firma może złożyć wniosek o przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego, kancelaria restrukturyzacyjna Warszawa przeanalizuje sytuację Twojej firmy i podpowie odpowiednie dla niej rozwiązania.
