Pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na kondycję finansową polskich przedsiębiorstw, zmuszając wielu właścicieli firm do szukania szybkich i dostępnych rozwiązań prawnych, które pozwolą uniknąć upadłości. Odpowiedzią na tę potrzebę było uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, które funkcjonowało w polskim systemie prawnym w okresie przejściowym, jako tymczasowe rozwiązanie w czasie kryzysu. Choć dzisiaj to konkretne postępowanie już nie obowiązuje, jego założenia znalazły swoje trwałe odbicie w obowiązującym obecnie postępowaniu o zatwierdzenie układu. To właśnie ono stanowi dziś najbliższy odpowiednik dawnej procedury uproszczonej.
W dalszej części artykułu odpowiadamy, kto może skorzystać z uproszczonego postępowania (w jego aktualnej formie), jakie są zasady uproszczonej restrukturyzacji, czy każda firma może z niej skorzystać i jak wygląda przebieg postępowania o zatwierdzenie układu.
Kto może skorzystać z uproszczonego postępowania?
Obecnie, zamiast wcześniej obowiązującego uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, przedsiębiorcy mogą skorzystać z tzw. postępowania o zatwierdzenie układu. Jest to najszybsza i najmniej sformalizowana forma restrukturyzacji dostępna w polskim systemie prawnym. Skorzystać z niej może każda firma – niezależnie od branży czy formy prawnej – o ile znajduje się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością.
W praktyce oznacza to, że restrukturyzacja dla małych firm, jak również średnich i dużych przedsiębiorstw, jest możliwa w ramach tej procedury, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów. Głównym warunkiem jest posiadanie realnych szans na osiągnięcie porozumienia z wierzycielami oraz zachowanie zdolności operacyjnej przedsiębiorstwa po zawarciu układu. Kluczowe znaczenie ma tu współpraca z doradcą restrukturyzacyjnym, który pełni funkcję nadzorcy układu i wspiera przedsiębiorcę w całym procesie.
Jakie są zasady uproszczonej restrukturyzacji?
Postępowanie o zatwierdzenie układu, choć różni się formalnie od procedury obowiązującej w czasie pandemii, opiera się na zbliżonych założeniach. Wciąż jest to potocznie tzw. procedura uproszczona, która pozwala przedsiębiorcy zachować kontrolę nad firmą, jednocześnie korzystając z ochrony przed egzekucją oraz zyskując czas na negocjacje z wierzycielami. Kluczowym elementem tej procedury jest zawarcie układu poza sądem – głosowanie nad propozycjami układowymi odbywa się bez konieczności prowadzenia rozprawy przed sądem restrukturyzacyjnym.
Postępowanie rozpoczyna się od podpisania umowy z doradcą restrukturyzacyjnym, który zostaje nadzorcą układu. Następnie przedsiębiorca może dokonać obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co wywołuje skutki podobne do tych, jakie obowiązywały podczas pandemii – m.in. następuje zawieszenie egzekucji indywidualnych, nie można wypowiedzieć kluczowych umów, a wierzyciele nie mogą podejmować nowych działań egzekucyjnych. Ten etap trwa maksymalnie cztery miesiące i w tym czasie należy przeprowadzić głosowanie nad układem oraz złożyć wniosek o jego zatwierdzenie.
Zasady uproszczonego układu opierają się na kompromisie pomiędzy interesami wierzycieli a możliwościami dłużnika. Układ może przewidywać m.in. redukcję zadłużenia, rozłożenie spłat na raty, odroczenie płatności czy konwersję wierzytelności na udziały. Dla powodzenia procesu kluczowe jest uzyskanie zgody większości wierzycieli – układ zostaje przyjęty, gdy większość głosujących, posiadających co najmniej dwie trzecie wartości wierzytelności, opowie się za jego przyjęciem.
Czy uproszczona restrukturyzacja jest dostępna dla każdej firmy?
Choć postępowanie o zatwierdzenie układu jest najprostszą i najbardziej dostępną formą restrukturyzacji, nie każda firma będzie mogła z niej skorzystać skutecznie. Przede wszystkim, procedura ta wymaga współpracy z profesjonalnym doradcą restrukturyzacyjnym oraz odpowiedniego przygotowania – nie tylko formalnego, ale również merytorycznego. Firma musi posiadać aktualne dane finansowe, zidentyfikowanych wierzycieli i realny plan restrukturyzacji. Bez tych elementów układ z wierzycielami może okazać się niemożliwy do zawarcia, a sąd może odmówić jego zatwierdzenia.
Dodatkowo, nie każdy przedsiębiorca może skorzystać z tej procedury więcej niż raz w krótkim czasie. Jeżeli w ciągu ostatnich dziesięciu miesięcy firma już korzystała z ochrony wynikającej z obwieszczenia, nie może jej ponownie uzyskać bez zakończenia wcześniejszego postępowania. To ograniczenie ma zapobiegać nadużyciom i chronić interesy wierzycieli przed nieuczciwymi praktykami.
Właśnie dlatego tak ważne jest wsparcie doświadczonego partnera – kancelaria restrukturyzacyjna Warszawa może pomóc nie tylko w ocenie, czy firma spełnia warunki uproszczonej restrukturyzacji, ale także w przygotowaniu dokumentacji, prowadzeniu negocjacji z wierzycielami i złożeniu wniosku do sądu. Złożoność postępowania, choć mniejsza niż w przypadku klasycznych procedur, nadal wymaga rzetelnej analizy i doświadczenia.
Jak przebiega uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne?
Obecna uproszczona postać postępowania układowego rozpoczyna się od przygotowania przez doradcę restrukturyzacyjnego spisu wierzytelności, propozycji układowych i oceny sytuacji finansowej firmy. Po podpisaniu umowy i ustaleniu dnia układowego, przedsiębiorca dokonuje obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co uruchamia ochronę przed działaniami windykacyjnymi i sądowymi.
W kolejnych tygodniach nadzorca organizuje głosowanie nad układem, które odbywa się bez udziału sądu. Po jego przyjęciu, składa się wniosek do sądu restrukturyzacyjnego o zatwierdzenie układu. Jeśli sąd stwierdzi, że układ został zawarty zgodnie z prawem i służy ochronie interesów wierzycieli, wydaje postanowienie o jego zatwierdzeniu. Od tej chwili układ staje się wiążący dla wszystkich objętych nim wierzycieli, a firma rozpoczyna realizację planu naprawczego.
Postępowanie układowe w tej formie to szansa na odzyskanie kontroli nad finansami bez utraty reputacji i pozycji na rynku. Dla wielu firm to realna alternatywa wobec upadłości i narzędzie, które pozwala uniknąć dramatycznych konsekwencji zadłużenia.
