Postępowanie restrukturyzacyjne z założenia przynieść powinno wyłącznie same korzyści. Z jednej strony postępowanie to ma na celu umożliwienie przedsiębiorstwom przezwyciężenia trudności finansowych i uchronienie ich od niewypłacalności. Z drugiej strony dla wierzycieli jest to szansa na odzyskanie przynajmniej części zadłużenia.
Czasem zdarza się jednak, że w toku postępowania restrukturyzacyjnego dochodzi do pewnych nadużyć. Przepisy prawa stoją na straży interesów wierzycieli i przewidują odpowiedzialność karną za działania na ich szkodę. W dzisiejszym wpisie przybliżymy takie kwestie jak m.in. odpowiedzialność zarządu za szkody wierzycieli w procesie restrukturyzacji, przepisy karne w prawie restrukturyzacyjnym, czy odpowiemy na pytania, jakie są konsekwencje karne za działania na szkodę wierzycieli oraz jak kształtuje się odpowiedzialność osobista za działania na szkodę wierzycieli.
Jakie działania na szkodę wierzycieli są karalne podczas restrukturyzacji?
Działania na szkodę wierzycieli w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego mogą przyjąć różne formy, którym jednak każdorazowo przyświeca ten sam cel. Celem tym jest uszczuplenie możliwości zaspokojenia roszczeń przez wierzycieli i wyprowadzenie majątku restrukturyzowanego dłużnika. Przykładami zachowań w toku restrukturyzacji, z jakimi można spotkać się w praktyce to:
- ukrywanie lub zatajenie majątku dłużnika;
- preferencyjne zaspokajanie roszczeń wybranych wierzycieli;
- zaciąganie nowych zobowiązań z zamiarem ich niewykonania;
- zbywanie majątku poniżej wartości rynkowej;
- działania mające na celu przedłużenie procesu restrukturyzacji bez rzeczywistej woli poprawy sytuacji finansowej.
Jakie są konsekwencje prawne za działania na szkodę wierzycieli?
Wiele osób zastanawia się, jakie są konsekwencje karne za działania na szkodę wierzycieli? Odpowiedzialność karna na gruncie prawa restrukturyzacyjnego wskazana jest przede wszystkim w art. 399 i art. 400 ustawy prawo restrukturyzacyjne:
- zgodnie z art. 399 w/w ustawy, każdy kto będąc dłużnikiem lub osobą uprawnioną do reprezentowania dłużnika, dostarcza nadzorcy, zarządcy lub sędziemu-komisarzowi nieprawdziwych informacji w celu ich wykorzystania w postępowaniu restrukturyzacyjnym lub zataja przed nimi informacje mające istotne znaczenie dla przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego, lub nie udostępnia posiadanych przez siebie danych, lub dokumentów pozwalających na wykonanie obowiązku […] podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
- artykuł 400 stanowi natomiast, że kto, będąc dłużnikiem albo osobą uprawnioną do reprezentowania dłużnika, nie wydaje zarządcy ksiąg rachunkowych lub innych dokumentów dotyczących jego majątku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Jak widać konsekwencje prawne działań na niekorzyść wierzycieli, są surowo penalizowane przez ustawodawcę. Przepisy karne w prawie restrukturyzacyjnym przewidują nawet kary bezwzględnego pozbawienia wolności. W jasny sposób dowodzi to temu, że ustawodawca przywiązuje dużą wagę do ochrony wierzycieli.
Czy zarząd może ponieść odpowiedzialność karną za szkody wierzycieli?
Czy odpowiedzialność karna za działania na szkodę wierzycieli dotyczy również członków zarządu? Jak najbardziej, zarząd może ponieść odpowiedzialność karną za działania na szkodę wierzycieli. W tym miejscu warto przywołać art. 586 KSH, który stanowi, że kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Oczywiście w stosunku do zarządu zastosowanie znajdą również wcześniej już przywołane przepisy art. 399 i 400 prawa restrukturyzacyjnego.
Zgodnie z przepisami prawa, członkowie zarządu, którzy podejmują decyzje, które mają na celu ukrycie majątku firmy, zaciąganie nowych zobowiązań w celu uniknięcia ich spłaty, czy manipulowanie procesem restrukturyzacyjnym, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialność karna w restrukturyzacji ma na celu ochronę wierzycieli przed nadużyciami i zapewnienie, że proces restrukturyzacji będzie przebiegał w sposób transparentny i zgodny z prawem.
Takie sankcjonowanie nieuczciwych działań zarządu jest w pełni zrozumiałe. Zarząd przedsiębiorstwa ma bowiem obowiązek dbać o interesy wierzycieli, a wszelkie decyzje podejmowane w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego powinny zmierzać do jak najpełniejszego zabezpieczenia tych interesów.
Jak prawo restrukturyzacyjne chroni wierzycieli przed nadużyciami?
W trosce o interes wierzycieli w postępowaniu restrukturyzacyjnym wprowadzony został szereg mechanizmów prawnych, mających na celu ochronę wierzycieli przed nadużyciami. Można w tym zakresie wymienić m.in.:
- nadzór sądu nad postępowaniem – z uwagi na złożony i skomplikowany proces restrukturyzacji, na praktycznie każdym jej etapie kontrolowana jest ona przez sąd. Sąd nadzorujący postępowanie restrukturyzacyjne ma obowiązek kontrolowania działań dłużnika, w szczególności członków jego organów, celem zapobieżenia podejmowania działań mogących naruszać prawa wierzycieli, jak również w celu możliwie sprawnego przeprowadzenia całego postępowania.
- transparentność postępowania – podmiot restrukturyzowany ma obowiązek, w toku postępowania restrukturyzacyjnego, informować wszystkich wierzycieli o stanie finansów firmy, o planowanych działaniach restrukturyzacyjnych, czy przedstawiać propozycje układowe.
- prawo wierzycieli do złożenia sprzeciwu – wierzyciele mają prawo zgłaszania sprzeciwu do sędziego-komisarza sprzeciw co do umieszczenia wierzytelności w spisie wierzytelności. Jest to swego rodzaju forma kontroli postępowania przez wierzycieli i środek ochrony przysługujących im roszczeń.
- sankcje karne – przepisy prawa przewidują, co zostało szerzej omówione powyżej, szereg sankcji karnych dla wszystkich podmiotów, próbujących działać w celu pogwałcenia interesów wierzycieli w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
Przepisy prawne o restrukturyzacji firm, a także proces restrukturyzacji a ochrona wymagają gruntownej wiedzy i doświadczenia w tym temacie. Dlatego też w praktyce każda firma decyduje się na pomoc doświadczonego doradca restrukturyzacyjny Warszawa.
Przeczytaj także: Prawo restrukturyzacyjne – co musisz wiedzieć?
